Na de crisis ziet de wereld er helemaal anders uit

De wereld zal er na deze crisis helemaal anders uitzien’, zei Bruno Colmant, hoofd van onder meer Euronext Brussel tijdens het eerste FinanceWorld Congres. Hij ging er in debat met Dick-Jan Abbringh over de belabberde toestand waarin onze economie zich momenteel bevindt. Volgens Abbingh toont de huidige crisis grote gelijkenissen met die in de jaren dertig, hoewel deze laatste veel dieper sneed in ons economisch weefsel. De schuldigen Abbringh: ‘Iedereen is boos op iedereen. Maar in zekere zin is iedereen een beetje schuldig. We zijn het slachtoffer geworden van een zelf gecreëerde illusie. Iedereen wilde groeien, opgejaagd door de aandeelhouders. Ook landen hadden enkel oog voor groei. Gedreven door die groei zijn teveel risico’s genomen. Het beste is om de boosheid zo snel mogelijk achter ons te laten en te werken aan oplossingen om zo snel mogelijk uit de crisis te geraken.’ Colmant: ‘Het heeft geen zin om individuele schuldigen te zoeken. Er wordt wel eens gezegd dat de self-regulation bij de banken heeft gefaald. Maar de traditionele bank is de voorbije jaren verdwenen, opgejaagd door de aandeelhouders. Ze is als het ware gegijzeld door de aandeelhouders. Die is zijn bank steeds meer gaan zien als een middel om zich te verrijken. Uiteindelijk was de bescherming van de deposito’s van de klanten niet meer het belangrijkste. Opgejaagd door de aandeelhouders is de sociale rol van de bank helemaal veranderd.' Controle financiële markten Colmant: ‘De controle was misschien iets te weinig gericht op het eigen vermogen van de banken. Dat eigen vermogen ligt bij de banken traditioneel laag en het dient eigenlijk enkel om schokken op te vangen. Maar de vraag is wat het ideale bedrag aan eigen vermogen is. Wat een bank eigenlijk doet is geld creëren. Des te groter die buffer is, des te minder geld de financiële instelling naar de economie kan laten vloeien waardoor die kan groeien. Het is dus zaak om het juiste evenwicht te vinden.’ Abbringh: ’Optimisme is goed, maar je moet ervoor oppassen dat je daardoor niet onvoorbereid bent op slechte situaties. De Nederlandse centrale bank had bijvoorbeeld geen stresstests gedaan voor de verschillende scenario’s die zich konden aandienen. De Nederlandse centrale bank kon zich bijvoorbeeld niet voorstellen dat het verder bergaf zou gaan. Ik ben het er helemaal mee eens dat we de balansen van de banken solider moeten maken, maar dat moet wel betaalbaar blijven zodat er nog geleend wordt. Evolutie vastgoedmarkt Abbringh: ‘Ik denk dat de vastgoedprijzen in Nederland, de markt die ik het best ken, met zo’n vijftien procent zullen dalen. De Nederlandse vastgoedmarkt is overleveraged. De fiscus stimuleert hier zeer sterk om veel te lenen. Nederlanders kijken trouwens heel anders aan tegen vastgoed dan Belgen. Een Nederlander beschouwt zijn woning als verworven van zodra hij de sleutel in handen krijgt. Bij een Belg is dat pas het geval van zodra hij zijn lening heeft afbetaald.' 'Die prijsdaling is trouwens nog niet aan de gang, maar dat is volgens mij slechts een kwestie van tijd. De huizenvoorraad stijgt nog altijd terwijl het volume aan transacties sterk gedaald is. De makelaars laten hun prijzen momenteel nog niet zakken, maar dat is maar een kwestie van tijd.’ Colmant:’Ik zie bij ons in België niet onmiddellijk een grote bubbel. De Belg beschouwt zijn huis veel meer dan de Nederlanders als zijn pensioen. Het enige waarnaar hij kijkt is of hij zijn lening kan afbetalen. Maar de evolutie van de vastgoedmarkt heeft geen beslissende invloed op de economie.’ Het einde van de crisis Colmant: ‘De wereld zal er nooit meer uitzien zoals voor de crisis. Het is een illusie te denken dat na afloop alles opnieuw draait zoals voorheen. We hebben dat trouwens bij vroegere grote crisissen ook gezien. Na de crisis van de jaren ’30 heeft de industrialisering zich volop voortgezet. Na de crisis van de jaren zeventig heeft het zwaartepunt zich verlegd van de industriesector naar de dienstensector. Hoe de wereld er na deze crisis gaat uitzien moeten we nog afwachten.’ Abbringh: ’Essentieel blijft dat eerst de financiële instellingen zich herstellen, en pas daarna zal de reële economie terug op gang komen. Vertrouwen is daarin van levensbelang. Zolang dat vertrouwen niet opnieuw opgebouwd is, blijft een herstel uit.’ Colmant: ,Het economie zal zich eerst in de VS herstellen, waarna de rest volgt. Overheidsinterventies, zoals die vandaag, zijn daarbij echt noodzakelijk. Momenteel is iedereen verlamd. Er is vers geld in het systeem nodig om ons allemaal uit die verlamming te helpen.’ Abbringh: ‘Er zijn lichtpuntjes, maar tegelijk tekenen die voorspellen dat het einde nog niet in zicht is. Als China zegt dat de economie nog mooi groeit en de olieprijs als reactie onmiddellijk tien dollar duurder wordt, ben ik optimistisch. Maar aan de andere kant zegt de Amerikaanse centrale bank (Federale Reserve) dat we geen herstel moeten verwachten voor volgend jaar en gaan de cfo’s in de VS er van uit dat de crisis minimaal nog veertien maanden zal duren. Het blijft dus koffiedik kijken